ข้ามไปที่เนื้อหาหลัก

นโยบายแจกเงิน 3,000 บาท จน-ไม่แจก แจก-คนไม่จน




"จน-ไม่แจก แจก-คนไม่จน"
วรรณพงษ์ ดุรงคเวโรจน์
คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง

Photo Source: http://www.abc.net.au/religion/articles/2014/02/10/3941760.htm



                จากการที่ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) เมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน 2559 เห็นชอบมาตรการการเพิ่มรายได้ให้แก่ผู้มีรายได้น้อยในโครงการลงทะเบียนเพื่อสวัสดิการแห่งรัฐ โดยใช้งบประมาณ 12,750 ล้านบาท ซึ่งเป็นการจ่ายให้กับกลุ่มคนจนในเมือง และเมื่อรวมกับมติครม. เมื่อ 27 กันยายน 2559 ที่อนุมัติงบ 6,540 ล้านบาท สำหรับแจกเกษตรกร รวม 2 โครงการ ใช้งบประมาณทั้งสิ้นกว่า 20,000 ล้านบาท
                สำหรับหลักเกณฑ์การจ่ายเงินทั้งกลุ่มเกษตรกร และกลุ่มคนจนในเมือง พบว่ามีเกณฑ์เดียวกันคือ หากมีรายได้ไม่เกิน 30,000 บาทต่อปี รับเงิน 3,000 บาท และหากมีรายได้ตั้งแต่ 30,000 แต่ไม่เกิน 100,000 บาทต่อปี รับเงิน 1,500 บาท นโยบายแจกเงินนี้ไม่ใช่นโยบายใหม่ ย้อนกลับไปเมื่อปี 2552 ภายใต้รัฐบาลของคุณอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะก็ได้มีการแจกเงินเช่นเดียวกันในชื่อ "เช็คช่วยชาติ" จำนวน 2,000 บาท สำหรับผู้มีรายได้น้อยกว่า 15,000 บาท รวมทั้งโครงการใช้งบประมาณ 1.9 หมื่นล้านบาท
                ข้อสังเกตประการแรกคือ  การนิยามคำว่า "คนจน" นั้น สำคัญ เพราะหากนิยามผิดพลาด จะทำนโยบายไม่ตรงจุด ไปแจกเงินคนที่ "จนไม่จริง" หรือที่แย่กว่านั้นก็คือ "คนที่จนจริงๆ" กลับไม่ได้เงินช่วยเหลือ โครงการนี้ก็จะมีประโยชน์น้อยลง สิ้นเปลืองงบประมาณโดยใช่เหตุ ปัญหาคือ เราจะวัดความยากจนได้อย่างไร เราจะใช้อะไรวัดว่า คนนั้นจน...คนนั้นรวย ?
 
                นักเศรษฐศาสตร์มักจะใช้ "รายจ่ายเพื่อการอุปโภคบริโภค" ในการวัดความยากจน โดยจะมีรายจ่ายกลางเป็นเกณฑ์ เกณฑ์นี้เรียกว่า "เส้นความยากจน" ใครที่มีรายจ่ายน้อยกว่าระดับที่กำหนดก็จะถือว่าเป็นคนจน ดังนั้น ในแต่ละประเทศจะมีเกณฑ์ดังกล่าวไม่เท่ากัน อย่างไรก็ตาม ธนาคารโลกได้มีเกณฑ์วัดความยากจนสากล (International Poverty Line) อยู่ที่ระดับ 1.90 ดอลลาร์สหรัฐต่อวัน แปลงเป็นบาทไทย ได้เท่ากับ 66.5 บาทต่อวัน หรือประมาณ 24,273 บาทต่อปี ขณะที่ของไทยนั้น ในปี พ.ศ. 2558 เส้นความยากจนของไทย อยู่ที่ 2,644 บาท ต่อคน ต่อเดือน (นั่นหมายถึง 88.13 บาทต่อวัน) ใครที่มี "รายจ่าย" น้อยกว่า 88 บาทต่อวัน ก็ถือเป็นคนจน เมื่อพิจารณาดูแล้ว นั่นแปลว่า "1 ปี รายจ่ายจะต้องไม่เกินปีละ 31,728 บาท" แต่ปัญหาอยู่ที่ตัวเลขของโครงการลงทะเบียนที่ออกมาไม่สอดคล้องความจริง ทำให้รัฐกำลังจะไปจ่ายเงินให้กับ "คนจนไม่จริง" จากการสำรวจโดยสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) พบว่า คนไทยที่มีรายจ่ายไม่เกิน 31,728 ต่อปี มีจำนวน 4.85 ล้านคน แต่จากตัวเลขของ "โครงการลงทะเบียนเพื่อสวัสดิการแห่งรัฐ" พบว่าคนที่มีรายได้ตั้งแต่ 0 บาท ถึง 3 หมื่นบาทต่อปี (ซึ่งเป็นคนจริงๆ ตามนิยามการวัดคนจน) ที่ลงทะเบียน มีกว่า 4.42 ล้านคน (คิดเป็น 53% ของคนลงทะเบียน)

                ข้อสังเกตประการที่ 1 : มีคนจนกว่า 6 แสนคน ที่ไม่ได้ลงทะเบียน และไม่ได้เงินช่วยเหลือ คนเหล่านี้หายไปไหน? รัฐควรไปถามแม่ค้าหาบเร่แผงลอยว่าเขารู้จักโครงการนี้หรือไม่ รู้หรือไม่ว่าปิดลงทะเบียนไปแล้ว ดังนั้น สะท้อนว่าไทยต้องการระบบข้อมูลระดับปัจเจกชนอย่างมาก รัฐไม่รู้ว่าใครจน ใครไม่จน ซึ่งหากจัดทำระบบนี้ใหม่ ก็จะเป็นประโยชน์ต่อไปในภายภาคหน้า
                ข้อสังเกตประการที่ 2 : จากคนลงทะเบียนที่มีรายได้ไม่เกิน 1 แสน ทั้งหมด 8.32 ล้านคน มีผู้ที่ไม่จนกว่าครึ่ง หรือประมาณ 3.9 ล้านคนที่กำลังจะได้รับเงินช่วยเหลือ "ได้เงินช่วยเหลือ ทั้งที่ไม่ใช่คนจน" ดังนั้น โครงการนี้จึงใช้งบประมาณ "เกินกว่าความจำเป็น"
                ข้อสังเกตประการที่ 3: ผู้ที่มีรายได้น้อยกว่า 30,000 จะได้รับเงินคนละ 3,000 บาท มีจำนวนคนทั้งหมด 4.42 ล้านคน แปลว่าใช้งบประมาณ 13,000 ล้านบาท
                ข้อสังเกตประการข้อที่ 4: รัฐเสียเงินไปให้กับผู้จนไม่จริง ที่จะได้รับเงินคนละ 1,500 บาท มีจำนวนทั้งสิ้น 3.9 ล้านคน แปลว่าสูญเงินประมาณ 5,800 ล้านบาท เงินในส่วนนี้ นำไปเพิ่มให้กับผู้ที่ไม่มีรายได้เลย จะดีกว่าหรือไม่?
                ข้อสังเกตประการข้อที่ 5: การใช้รายได้มาวัดคนจน แทนที่จะใช้รายจ่าย อาจเป็นปัญหา กล่าวคือ มีงานวิจัยมากมายที่พยายามจะศึกษาว่า มาตรฐานการครองชีพ หรือคุณภาพชีวิตของคนนั้น ใช้รายได้หรือรายจ่าย ในการวัดดีกว่ากัน สภาพัฒน์เองก็มีหลายสถิติที่วัดทั้งรายได้/รายจ่าย
                อธิบายง่ายๆ คือ หากคุณดูที่รายได้ แต่พบว่า 100 ส่วนของรายได้ นำไปชำระหนี้ ซื้อหวย หรือเป็นรายได้ที่ไม่ได้ทำให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น ดังนั้น คนที่มีรายได้สูงจึงไม่ได้หมายถึงคนที่มีคุณภาพชีวิตดี ในทางกลับกัน หากวัดจากรายจ่ายในสินค้าอุปโภคบริโภค ดัชนีนี้จะวัดคุณภาพชีวิตได้ดีกว่า เพราะสะท้อนว่า "สิ่งดีๆ อะไรบ้างที่คุณได้จากการใช้จ่าย" ในกรณีนี้ก็เช่นเดียวกัน คนที่ลงทะเบียนว่ามีรายได้ 35,000 แต่คุณภาพชีวิตแต่ด้อยกว่าคนที่มีรายได้ 25,000 ผลก็คือ ได้รับเงินสนับสนุนจากรัฐบาลน้อยลงถึง 1,500 บาท หรือเกือบครึ่ง ดังนั้น ในอนาคต หากมีการพัฒนา ปรับปรุงการลงทะเบียนในส่วนนี้ ก็จะช่วยให้รัฐพัฒนาสวัสดิการได้อย่างตรงจุด
                ข้อสังเกตประการที่ 6: เราคาดหวังให้ "เงิน 3,000 บาท นำไปกระตุ้นเศรษฐกิจ"
คำถามก็คือ เงิน 1,500 หรือ 3,000 บาท มีมาในลักษณะโชคช่วย เป็นเงินแบบได้มาโดยที่ไม่ต้องออกแรง เหมือนถูกหวย ดังนั้น ผู้ที่ได้รับก็จะไม่ได้รู้สึกว่า "เงิน" จำนวนนี้มีค่าเท่ากับเงินเดือน แล้วเกิดอะไร? คำตอบก็คือ เขาก็จะใช้เงินนี้ไปกับอะไรที่ฟุ่มเฟือยแทนที่จะเป็นสิ่งของจำเป็น เช่น ไปดูหนัง ไปกินสตาร์บัค หรือไปร้านอาหารที่สั่งอะไรที่ไม่เคยกิน โดยที่ไม่ต้องเสียดาย เพราะได้มาฟรี
                นอกจากนั้น การกระตุ้นเศรษฐกิจด้วยวิธีนี้ ก็อาจจะกระตุ้นได้ในระยะสั้น แต่ไม่อาจคาดหวังว่า เงินจำนวน 20,000 ล้านบาทนี้ จะมาหมุนในระบบเศรษฐกิจทั้งหมด บางคนก็เก็บไว้กับตัว ไม่ใช้จ่าย บางคนก็นำไปฝาก เป็นต้น ดังนั้น รัฐอาจจะต้องหารือหรือขอความร่วมกับบรรดาห้างสรรพสินค้าให้จัดโปรโมชั่น จูงใจให้นำเงินไปจ่าย ซึ่งจะช่วยกระตุ้นให้ประชาชนนำเงินที่ได้รับออกมาใช้จ่ายและตรงตามกับเป้าประสงค์ของโครงการมากขึ้น



.............

ความคิดเห็น

โพสต์ยอดนิยมจากบล็อกนี้

รีวิวรถไฟความเร็วสูงปักกิ่ง-เซี้ยงไฮ้ ชั้น First Class: บทเรียนจากจีนสู่ไทย

วรรณพงษ์ ดุรงคเวโรจน์ อาจารย์ประจำภาควิชาเศรษฐศาสตร์การพัฒนา คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง ผมมีโอกาสได้ไปทำวิจัยเรื่องศักยภาพสินค้าไก่ระหว่างไทย-จีน ณ ประเทศจีน ระหว่างวันที่ 9 - 14 พฤษภาคม 2560 และได้มีโอกาสนั่งรถไฟความเร็วสูง (High-speed Train/Bullet Train) เส้นทางปักกิ่ง (Beijing) ไปเซี้ยงไฮ้ (Shanghai) จึงมารีวิวและเขียนข้อเสนอแนะเพิ่มเติมครับ รถไฟความเร็วสูงของจีน (High-speed rail; HSR) บริหารโดยรัฐวิสาหกิจที่มีชื่อว่า China Railway Corporation (คงคล้ายๆ กับรฟท.ของไทย) ได้ชื่อว่ามีโครงข่ายที่ยาวที่สุดในโลก (เพราะอาณาเขตพื้นที่ของจีนนั้นยิ่งใหญ่มหาศาลเหลือเกิน) มีเส้นทางรวมกันกว่า 22,000 กิโลเมตร และมีโครงการที่ขยายเส้นทางให้ครอบคลุมถึง 38,000 กิโลเมตรในอนาคต รถไฟความเร็วสูงของจีนเริ่มต้นให้บริการในปี พ.ศ. 2550 โดยมียอดการใช้บริการมากกว่า 1 พันล้านคนต่อปี เส้นทางของรถไฟความเร็วสูงปักกิ่ง-เซี้ยงไฮ้อยู่ที่ 1,318 กิโลเมตร เทียบได้กับเชียงใหม่-สุราษฏร์ธานี โดยให้บริการตั้งแต่ปี พ.ศ. 2554 (เริ่มสร้างในปี พ.ศ. 2551) โดยเส้นทางดังกล่าวถือเป็นเส้นทางที่สร้างกำไรให้กั

กนง. ลดอัตราดอกเบี้ย ดีหรือไม่?

Photo Source: http://www.dailynews.co.th สรุปสั้นๆ>> "กนง.ลดดอกเบี้ยนโยบายหวังกระตุ้นเศรษฐกิจ เหลือ 2.25 ธนาคารพาณิชย์ตอบรับด้วยการลดดอกเบี้ยทั้งฝากและกู้"  วิเคราะห์ >>  1. ดอกเบี้ย สามารถพิจารณาได้เป็น 2 อย่าง คือเป็นทั้งผลตอบแทน (Rewards) ของการฝากเงิน และเป็นต้นทุน (Cost) หรื อราคาของการกู้ ดังนัน หากลดอัตราดอกเบี้ยลง ย่อมจูงใจให้ภาคครัวเรือนและภาคธุรกิจเข้ามา "กู้เงิน" มากยิ่งขึ้น 2. สำหรับภาคธุรกิจ กู้เพื่อนำไปลงทุนหรือขยายกิจการ ซื้อเทคโนโลยี การตลาด ต่างๆ นานา การลงทุนของเอกชนนี้ หากเป็นการขยายร้านหรือลงทุนทางกายภาพ จะ"ส่งผลต่อเนื่อง"ไปยังตลาดสินค้าและบริการรวมถึงตลาดแรงงาน นับเป็นผลทางบวก 3. สำหรับภาคครัวเรือน การลดอัตราดอกเบี้ยเงินกู้จะเปิดโอกาสให้กู้เพื่อซื้ออสังหาริมทรัพย์ได้มากขึ้น อย่างที่กล่าวว่าดอกเบี้ยคือราคาของการกู้ เมื่อราคาถูกลง ตามหลักอุปสงค์อุปทานพื้นฐาน ปริมาณเสนอซื้อหรือความต้องการซื้อหรือในที่นี่คือความต้องกู้ย่อมมากขึ้นเป็นธรรมดา อย่างไรก็ตามต้องมีการระวังในเรื่องของฟองสบู่ในตลาดอสังหาริมทรัพย์ เพราะวิกฤติฟองสบ

พม่า..ผืนแผ่นดินทอง

ข้อมูลพื้นฐานประเทศพม่า ประเทศพม่า (Burma  หรือ  Myanmar)  มีชื่ออย่างเป็นทางการว่า "สาธารณรัฐแห่งสหภาพพม่า" ( Republic of the Union of Myanmar ) เป็นประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และคาบสมุทรอินโดจีน มีพรมแดนทางแผ่นดินติดต่อกับ 5 ประเทศ ได้แก่ อินเดีย จีน บังคลาเทศ ลาว และไทย ทั้งนี้ พม่าเคยอยู่ภายใต้อาณานิยมของอังกฤษในช่วง พ.ศ. 2367-2485 และ 2488-2491 ด้วยพื้นที่ 261 , 789 ตารางไมล์ ( 678 , 034 ตารางกิโลเมตร ) แบ่งเป็นพื้นที่ทางบก 657,740 ตารางกิโลเมตร และพื้นที่ทางน้ำ 20,760 ตารางกิโลเมตร   อาณาเขต                  ทางฝั่งตะวันตกอยู่ติดกับบังกลาเทศ ทางเหนือติดกับอินเดียและจีน   ทางตะวันออกติดกับลาวและไทย ทางตอนใต้ของประเทศจะอยู่ติดกับอ่าวเบงกอลและทะเล  อันดามัน จังหวัดที่มีอาณาเขตติดต่อกับพม่า มี 10 จังหวัด คือ เชียงราย เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน ตาก กาญจนบุรี ราชบุรี เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ ชุมพรและระนอง   การปกครอง แบ่งเป็น 7 ภาคได้แก่ เขตอิระวดี เขตมาแกว เขตมัณฑะเลย์ เขตพะโค ( หงสาวดี) เขตสะกาย เขตตะนาวศรี และเขตย่างกุ้ง และ 7 รัฐ ได้แก่ รัฐยะไข่ รั